Pijn is een onprettige sensatie en een emotionele ervaring die verband houdt met beschadigingen aan het weefsel. Het doel is om het lichaam in staat te stellen hierop te reageren en om verdere schade aan het weefsel te voorkomen.
We voelen pijn wanneer er een signaal voor interpretatie door de zenuwen naar de hersenen wordt gestuurd.
Iedereen ervaart pijn anders en er zijn verschillende manieren om pijn te voelen en te beschrijven. Dit maakt het moeilijk om het te kunnen definiëren en te kunnen behandelen.
Pijn kan kortdurend of langdurig zijn, het kan op één plaats blijven of het kan zich over het lichaam verspreiden.
Snelle feiten over pijn:
Hier zijn enkele kernpunten over pijn. Meer details staan in het hoofdartikel.
- Pijn is het gevolg van een weefselbeschadiging.
- Het is een onderdeel van het afweermechanisme van het lichaam. Het waarschuwt ons om actie te ondernemen om verdere weefselschade te voorkomen.
- Mensen ervaren en beschrijven pijn anders en dit maakt het moeilijk om een diagnose te kunnen stellen.
- Een reeks medicijnen en andere behandelingen kan de pijn, afhankelijk van de oorzaak, helpen verlichten.
Oorzaken
- Chronische pijn en acute pijn
- Pijn kan chronisch of acuut zijn en kan verschillende vormen en maten van ernst aannemen.
- Pijn wordt gevoeld wanneer er speciale zenuwen, die weefselbeschadiging detecteren, signalen sturen om informatie over de schade langs het ruggenmerg naar de hersenen door te geven. Deze zenuwen staan ook wel bekend als nociceptoren.
- Het brein beslist vervolgens wat te doen met de pijn.
- Als je bijvoorbeeld een heet oppervlak aanraakt, zal er een boodschap door een reflexboog in het ruggenmerg gaan, wat een onmiddellijke samentrekking van de spieren veroorzaakt. Door deze samentrekking, trek je je hand weg van het hete oppervlak.
- Dit gebeurt zo snel dat de boodschap de hersenen niet eens bereikt. De pijnmelding zal echter wel doorgaan naar de hersenen. Eenmaal daar zal het een onaangenaam gevoel van pijn veroorzaken.
- Hoe het brein van een persoon deze signalen interpreteert en de efficiëntie van het communicatiekanaal tussen de nociceptoren en het brein bepaalt hoe mensen pijn ervaren.
- De hersenen kunnen ook goedaardige chemicaliën, zoals dopamine, afgeven om de onplezierige effecten van de pijn tegen te gaan.
- Onderzoekers schatten dat pijn de Verenigde Staten (VS) tussen de $ 560 miljard en $ 635 miljard per jaar kost aan behandelingskosten, verloren lonen en gemiste dagen op het werk.
Soorten pijn
Pijn kan acuut of chronisch zijn.
Acute pijn is over het algemeen intens en van korte duur. Het is de manier van het lichaam om een persoon te waarschuwen voor een verwonding of een plaatselijke weefselbeschadiging. Het behandelen van de onderliggende blessure lost normaal dit soort pijn op.
Het “vecht-of-vlucht-mechanisme” van het lichaam wordt veroorzaakt door acute pijn, wat vaak resulteert in snellere hartslag en een snellere ademhaling.
Er zijn verschillende soorten acute pijn:
Somatische pijn is een oppervlakkige pijn, die wordt gevoeld op de huid of in de zachte weefsels net onder de huid.
Viscerale pijn ontstaat in de interne organen en in de voeringen van holten in het lichaam.
Gerichte pijn wordt gevoeld op een andere locatie dan de bron van weefselbeschadiging, zoals bijvoorbeeld de pijn in de schouder, die wordt gevoeld tijdens een hartaanval.
Chronische pijn duurt veel langer dan acute pijn. Het kan vaak niet worden opgelost. Het kan mild of ernstig zijn, het kan continu zijn, zoals bij artritis, of het kan intermitterend zijn, zoals bij migraine. Intermitterende pijn treedt herhaaldelijk op, maar stopt wel tussendoor.
De “vecht-of-vlucht-reacties” stoppen uiteindelijk in gevallen van chronische pijn, omdat het sympathische zenuwstelsel, dat deze reacties veroorzaakt, zich aanpast aan de pijnstimulus.
Als er voldoende gevallen van acute pijn optreden, kunnen ze een opeenhoping van elektrische signalen in het centrale zenuwstelsel (CZS) veroorzaken, wat de zenuwvezels kan overstimuleren.
Dit staat bekend als een “windup”, een term die de accumulatie van deze elektrische signalen vergelijkt met een opwindspeelgoedje. Als je speelgoed met meer intensiteit opdraait, blijft het speelgoed langer doordraaien. Chronische pijn werkt op dezelfde manier. Dit is de reden waarom de pijn nog lang na de pijnlijke gebeurtenis kan worden gevoeld.
Pijn beschrijven
Er zijn andere, meer gespecialiseerde manieren om pijn te kunnen beschrijven.
Deze omvatten:
- Neuropatische pijn: dit is een letsel aan de perifere zenuwen die de hersenen en het ruggenmerg verbinden met de rest van het lichaam. Het kan de vorm aannemen van elektrische schokachtige pijn, gevoeligheid, gevoelloosheid, tintelingen en ongemak.
- Fantoompijn: dit komt voor na de amputatie van een ledemaat en verwijst naar pijnlijke gewaarwordingen, die door de ontbrekende ledemaat worden verspreid. Het beïnvloedt ongeveer 70% van de geamputeerden.
- Centrale pijn: wordt vaak veroorzaakt door een infarct, een abces, tumoren, een degeneratie of een bloeding in de hersenen en het ruggenmerg. Centrale pijn is constant en kan variëren van mild tot uiterst pijnlijk. Patiënten melden brandende, pijnlijke en prikkelende gevoelens.
Weten hoe je pijn kunt beschrijven, kan iemand helpen om een specifiekere diagnose te stellen.
Diagnose
De diagnose hangt af van de subjectieve beschrijving van de pijn door een persoon. Er is geen objectieve schaal voor het identificeren van het soort pijn, dus de dokter zal een overzicht van de pijn maken.
De patiënt moet dan wel in staat zijn om de pijn te kunnen beschrijven:
Pijn diagnose
Het diagnosticeren van de bron van de pijn kan vaak afhangen van de eigen beschrijvingen van de patiënt. Er zijn schalen om een mogelijke onderliggende oorzaak te helpen identificeren.
- het karakter van alle pijn, die door de patiënt wordt gevoeld. Patiënten melden brandende, pijnlijke en prikkelende gevoelens
- de locatie, de kwaliteit en de uitstraling van pijn of waar de pijn wordt gevoeld, hoe het voelt en of het zich uitstraalt en verspreidt
- welke factoren verergeren of verlichten de pijn
- of de pijn de hele dag aanhoudt
- de impact op het dagelijkse functioneren en de gemoedstoestand van de persoon
- het begrip van de persoon over zijn pijn
Een aantal systemen kan pijn identificeren en categoriseren, maar de belangrijkste factor bij het verkrijgen van een juiste diagnose is dat de patiënt en de arts zo duidelijk mogelijk met elkaar communiceren.
Het meten van pijn
Enkele van de gebruikte methoden om pijn te meten zijn:
Numerieke beoordelingsschalen: deze meten pijn op een schaal van 0 tot 10, waarbij 0 helemaal geen pijn betekent en 10 de ergste pijn is, die je je kunt voorstellen. Het is nuttig voor het peilen van veranderende pijnniveaus als een reactie op een behandeling of om te bekijken of de toestand is verslechterd.
VRS-methode: dit kan worden gebruikt om de pijn bij cognitief gehandicapte kinderen, senioren of mensen met autisme of dyslexie te kunnen meten. In plaats van getallen worden er verschillende beschrijvende vragen gesteld om het soort pijn dat de patiënt voelt uit te kunnen sluiten.
FPS-methode: een reeks gezichten variërend van huilend tot blij wordt aan de persoon, die de pijn ervaart, getoond. Dit wordt voornamelijk gebruikt voor kinderen en heeft ook effectieve reacties getoond bij mensen met autisme.
Korte pijninventarisatie: dit is een gedetailleerdere schriftelijke vragenlijst, die het effect van de pijn op de stemming, de activiteit, het slaappatroon en hoe de pijn de interpersoonlijke relaties van de patiënt heeft beïnvloed aantoont. Het brengt ook de tijdlijn van de pijn in kaart om eventuele patronen te kunnen detecteren.
De vragenlijst over pijn van McGill: dit moedigt mensen aan om woorden uit 20 woordgroepen te kiezen om zo een diepgaand inzicht te krijgen in hoe de pijn wordt gevoeld. Woordgroep 6 is bijvoorbeeld “zeurend, trekkend, knagend” en woordgroep 9 is “een beetje pijnlijk, pijnlijk, erg pijnlijk, zwaar, ondraaglijk”.
Andere indicatoren van pijn
Wanneer mensen met cognitieve stoornissen hun pijn niet nauwkeurig kunnen beschrijven, kunnen er wel duidelijke aanwijzingen zijn voor de aanwezigheid van pijn. Deze omvatten:
- Rusteloosheid
- Huilen
- Kreunen en piepen
- Trekken in het gelaat
- Weerstand tegen zorg
- Verminderde sociale interacties
- IJsberen
- Niet eten
- Slaapproblemen
Indien behandelbaar, zal de arts het onderliggende, pijn veroorzakende probleem behandelen of een pijnstillende behandeling voorschrijven, zoals bijvoorbeeld medicijnen om de pijn te behandelen.
Behandeling en het onder controle houden van pijn
Verschillende soorten pijn zullen op verschillende manieren worden behandeld. Een behandeling, die effectief is tegen één soort pijn, hoeft een andere pijn niet verlichten.
Behandeling van acute pijn
Het behandelen van acute pijn omvat vaak het nemen van medicijnen.
Niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID) zijn een soort medicijn of pijnstiller die de pijn kan verminderen en de persoon kan helpen om het dagelijks functioneren weer terug te krijgen. Ze zijn verkrijgbaar zonder recept of ze zijn in verschillende sterktes op recept verkrijgbaar. Ze zijn geschikt voor lichte acute pijnen zoals hoofdpijn, lichte verstuikingen en rugpijn.
NSAID kunnen plaatselijke ontstekingen en pijn als gevolg van zwelling verlichten. Ze kunnen bijwerkingen in het spijsverteringsstelsel, inclusief bloedingen, veroorzaken. Een arts zal hogere doseringen in de gaten houden.
Lees altijd voor gebruik de bijsluiter om erachter te komen wat er in het medicijn zit en om de maximale dosering te controleren. Overschrijd nooit de aanbevolen dosis.
Opioïden worden voorgeschreven voor de meest extreme acute pijnen, zoals na een operatie, brandwonden, kanker en botbreuken. Opioïden zijn zeer verslavend, veroorzaken ontwenningsverschijnselen en verliezen na verloop van tijd hun effectiviteit. Ze worden alleen op recept verstrekt.
Bij ernstige traumas en pijnsituaties zal de arts de dosis zorgvuldig beheren en toedienen, waarbij de dosering geleidelijk wordt verlaagd om zo de ontwenningsverschijnselen tot een minimum te beperken.
Bespreek alle opties voor medicatie zorgvuldig met een arts door en geef aan of er eventuele aandoeningen zijn en gebruik van andere medicijnen. COPD, nieraandoeningen, leverproblemen, eerdere verslavingen en dementie kunnen allemaal ernstig worden beïnvloed door opioïden.
Vaak kan een arts ook een onderliggende aandoening identificeren en behandelen. Als een infectie bijvoorbeeld een zere keel veroorzaakt, zullen antibiotica de infectie bestrijden en zal de pijn verdwijnen.
Heeft u vragen over pijn? Vraag uw chiropractor hierover!
Wilt u meer weten over chiropractie? Ga dan naar onze website www.americanchiro.nl of contact ons per email en/of telefoon.
